Geen maatschappelijke ruimte, geen rechtvaardigheid – waarom wij ons blijven uitspreken
De maatschappelijke ruimte – de ruimte waarin mensen zich mogen organiseren, hun stem laten horen en invloed uitoefenen op beleid – wordt wereldwijd kleiner.
Ook in Nederland voelen we het: demonstranten worden soms gefilmd en thuis bezocht. Rechten van maatschappelijke organisaties - bijvoorbeeld om de staat voor de rechter te dagen - worden ter discussie gesteld.
Onze taal censureren
Een gevolg kan zijn dat mensen voorzichtiger worden om bepaalde woorden te gebruiken. Mogen we het nog wel over 'gender', 'feminisme' of 'systeemverandering' hebben? Of liever niet om belangrijke donoren en beslissers niet voor het hoofd te stoten? Maar als we onze taal gaan censureren, verliezen we meer dan woorden, namelijk de ideeën waarvoor we staan. We verliezen onze identiteit, onze missie.
Geen omstreden woorden
Simavi werkt elke dag aan een wereld waarin vrouwen en meisjes toegang hebben tot water, sanitatie en een gelijke behandeling. Een wereld waarin mensenrechten, gendergelijkheid, water- en klimaatrechtvaardigheid geen omstreden woorden zijn, maar vanzelfsprekende uitgangspunten. Waarom? Omdat iedereen gelijk is en gelijke rechten heeft. Het is niet eerlijk dat de meest kwetsbare mensen het hardst getroffen worden door bijvoorbeeld klimaatverandering.
Bedreiging voor democratie
De recente waarschuwing van de Adviesraad Internationale Vraagstukken maakt dit pijnlijk duidelijk: de krimpende maatschappelijke ruimte is geen ver-van-ons-bed-show. Het is een directe bedreiging voor democratie, vrijheid en rechtvaardigheid – wereldwijd én hier in Nederland. De AIV wijst er terecht op dat democratieën alleen vitaal blijven als iedereen vrijuit kan meedenken, meedoen en meebeslissen. Zonder maatschappelijke ruimte worden machthebbers niet meer gecorrigeerd. Zonder maatschappelijke ruimte worden fundamentele rechten sluipenderwijs afgebroken.
Erosie van vrijheid
Juist nu, onder een kabinet dat op allerlei manieren zélf de maatschappelijke ruimte onder druk zet – is het des te belangrijker om ons uit te spreken. Niet alleen over wat er misgaat in andere landen, maar ook over de erosie van vrijheid hier in Nederland.
'De maatschappelijke ruimte is van ons allemaal. We vechten ervoor – omdat zonder die ruimte geen rechtvaardige wereld mogelijk is'
Simavi is een organisatie die feministische principes belangrijk vindt. Dat betekent: wij staan voor vrouwenrechten. Wij buigen niet. Wij censureren onszelf niet. Wij maken ruimte – voor waarheid, voor rechtvaardigheid, voor systeemverandering.
Stevig blijven staan
De watercrisis vraagt om actie. Genderongelijkheid vraagt om actie. Klimaatrechtvaardigheid vraagt om actie. Niet morgen, maar vandaag. En dat begint met vrijuit durven spreken, met stevig blijven staan, ook als het schuurt. We laten ons niet het zwijgen opleggen. We laten ons niet klein maken.
De maatschappelijke ruimte is van ons allemaal. We vechten ervoor – omdat zonder die ruimte geen rechtvaardige wereld mogelijk is. En zonder rechtvaardigheid is er geen duurzame toekomst.
Dieneke van der Wijk, directeur Simavi