Klimaatverandering en watertekort: waarom jouw glas water ertoe doet

Is er een watertekort?

Op het eerste gezicht lijkt het misschien overdreven. Is er een watertekort? Zeker in een land als Nederland, waar altijd water uit de kraan komt, lijkt het antwoord "nee". Bovendien horen we vaak op het nieuws over overstromingen, zowel in Nederland als elders in Europa. Toch klopt dat beeld niet helemaal. De helft van de wereldbevolking woont zelfs in een gebied waar minstens één maand per jaar een watertekort is. En ook in Nederland komen watertekorten voor – althans, in periodes van droogte. De bodem wordt dan droger, rivieren voeren minder water aan, en de vraag naar water neemt toe.

Watertekort in Nederland: geen ver-van-je-bed-show

Nederland is een waterland, maar toch maken experts zich zorgen. Door klimaatverandering zijn droge zomers geen uitzondering meer. Boeren, industrie en natuur strijden om het schaarse water. Volgens het RIVM en het Planbureau voor de Leefomgeving is droogte zelfs de meest urgente bedreiging voor Nederland. Ze waarschuwen dat als de overheid niet ingrijpt er in 2030 structurele drinkwatertekorten kunnen ontstaan.

Klimaatverandering en water: een onlosmakelijke link

Klimaatverandering en water zijn sterk met elkaar verbonden. 90% van de natuurrampen zijn water gerelateerd. Denk aan de extreme droogte in de Hoorn van Afrika, of de ernstige overstromingen in Zuid-Europa. Stel je voor dat je in Bangladesh woont, waar hele gebieden ieder jaar maandenlang onder water staan. Dit zijn allemaal gevolgen van klimaatverandering en de opwarming van de aarde.

In 2024 steeg de wereldwijde gemiddelde temperatuur met meer dan 1,5 graad Celsius. Dat klinkt misschien niet als veel, maar hierdoor warmen de oceanen op, smelten gletsjers en verdampt zoetwater sneller. Ecosystemen raken permanent beschadigd. Dit leidt tot natuurrampen zoals droogte, hittegolven en overstromingen. Dit heeft rampzalige gevolgen, ook voor de watervoorzieningen: mensen moeten kilometers lopen voor schoon water, als dat er al is.

Toegang tot schoon drinkwater: een mensenrecht onder druk

Toegang tot schoon drinkwater is een fundamenteel mensenrecht. Sinds 2010 is het recht officieel erkend door de Verenigde Naties. Het is ook een van de Sustainable Development Goals (SDGs). Deze doelstellingen van de VN zijn gericht op het bereiken van een duurzame en eerlijke wereld voor 2030. Helaas is de voortgang op SDG 6 – water en sanitaire voorzieningen voor iedereen in 2030 – traag. Om deze te verwezenlijken zou een zesvoudige stijging nodig zijn van de huidige mondiale vooruitgang op het gebied van drinkwater, een vijfvoudige stijging voor sanitaire voorzieningen en een drievoudige stijging voor de hygiëne.

Ondanks de aandacht die er wereldwijd is voor het recht op water en sanitatie is de realiteit dat lang niet iedereen een duurzame en veilige toegang heeft tot water. In veel gebieden moeten vrouwen en meisjes dagelijks uren lopen om water te halen. Hierdoor missen ze uren van hun dag om naar school te gaan of zich economisch te ontwikkelen, en worden ze blootgesteld aan corruptie, mishandeling en andere gevaren. Het water dat ze kunnen krijgen is soms vervuild, wat leidt tot ziektes als diarree en cholera. Klimaatverandering maakt de situatie alleen maar erger.

Waterproblemen wereldwijd vragen om actie

De waterproblemen wereldwijd zijn gigantisch, maar niet onoplosbaar. Daarvoor is goed beleid nodig. Naast keiharde klimaatactie moet water eerlijk verdeeld worden. Beleid moet rechtvaardig en inclusief zijn, met aandacht voor hen die het hardst getroffen worden door de watercrisis: vrouwen en meisjes.

Bij Simavi zetten we ons in voor duurzame oplossingen: We versterken lokale gemeenschappen om hun recht op water op te eisen. Ook beïnvloeden we beleid, zowel in Nederland als internationaal. Maar we kunnen dat niet zonder jou. Door te doneren ondersteun je ons om vrouwen en meisjes toegang te geven tot water, een toilet, en eerlijke toekomst.